مروری بر کمپیلوباکتریوز

مروری بر کمپیلوباکتریوز

این بیماری با اسامی دیگری مانند ویبریوز، سقط جنین ویبریونی، عقیمی واگیر گاو، ویبریوز تناسلی گاو و سقط جنین گوسفند توسط کمپیلوباکتر با تحت گونه هاي متفاوت ایجاد می شوند.

اين بیماری توسط باكتري­های گرم منفي غير هاگ­زایي با اشكال ميله­اي خميده يا پيچيده ایجاد می­شوند. تمامي اعضاء اين جنس نسبت به اكسيژن حساس بوده و فقط تحت شرايطی با اكسيژن بسیار کم قادر به رشد مي باشند كه از حالت بي هوازي تا ميكروائروفيليك براي انواع مختلف متغير است. اخيراً يك نوع كمپيلوباكتر مقاوم به اکسیژن کشف شده که نگرانی را در مورد این بیماری بیشتر می­کند. این باکتری گرما دوست بوده و در دمای 42 درجه به خوبی رشد می­کند. این باکتری به حرارت­های بالا حساس است و با فرآیند پاستوریزاسیون صحیح از بین می­رود.

حیوانات (خرگوش، گوسفند، گاو، اسب و حیوانات خانگی مانند سگ) و طیور (مرغ و بوقلمون) مخزن اصلی این بیماری را تشکیل و منبع اصلی باکتری دستگاه گوارش (مدفوع) این موجودات است که از این طریق محیط اطرفشان را آلوده می­کنند. تماس مستقیم با حیوانات آلوده و عامل عفونی از طریق جابجایی جفت حیوانات آلوده و مواد آلوده و همچنین مصرف مواد غذایی مانند گوشت قرمز و مرغ نیم پخته، شیر خام یا آب کلرینه نشده حاوي این باکتري به عفونت و بروز کمپيلوباکتريوز منجر می­شود. در حیوانات هم انتقال از طریق تماس جنسی صورت می­پذیرد. 

علایم بالینی:

در حیوانات

بيماري انتريت (التهاب روده) ناشی از كمپيلوباكتر ژژوني را در گاو بيماري اسهال زمستانه مي­گويند. كمپيلوباكتر ژژوني، كمپيلوباكتر فتوس و كمپيلوباكتر كولي با دوره کمون 7تا 25 روز در گوسفند و بز موجب همه گيري­هاي سقط جنين در 6 تا 8 هفته آخر آبستني مي­گردد. انتريت كمپيلوباكتريايي در سگ و گربه با استفراغ و اسهال مشخص گرديده و همچنین تانسموس (فشار به حیوان در هنگام اجابت مزاج)، بی اشتهایی و لنفادنیت (التهاب و تورم غدد لنفاوی) در این حیوانات مشاهده می­شود. مواردي از سپتي­سمي كشنده نيز به ثبت رسيده است. علائم ظاهري بیماری با سن ميزبان ارتباط مستقیم دارد. 

در انسان

دوره کمون بیماری 2 تا 5 روز بوده و علایم آن 7 تا 10 روز به طول می­انجامد. این بیماری معمولاً در افراد با سیستم ایمنی ضعیف مانند دوران بارداری، نوزادان با تولد پیش از موعد، افراد داری سرطان و بیماری­های قلبی-عروقی و افراد با کهولت سن مستعد این بیماري هستند. در مطالعات مختلف تحت گونه اینتستینالیس این باکتری از زنان باردار، نوزادان نارس و افراد با بیش از 45 سال سن جدا گردید. این بیماري ممکن است به سپتی­سمی منجر گردد که در این حالت به یک بیماری خطرناک تبدیل خواهد شد که ممکن است به التهاب پانکراس، پریتونیت و التهاب مفاصل منجر شود. از علایم شایع این بیماری می­توانیم به تب، ضعف، بی­قراری، دل­درد و سردرد اشاره کرد ولی یکی از علایم اصلی این است که باکتری باعث بروز اسهال همراه با تخریب مخاط روده می­شود که در نهایت منجر به بروز اسهال خونی می­گردد که در کودکان باعث ایجاد انتریت شده و در زنان باردار باعث ایجاد تب­های مداوم و تکرار شونده همراه با اسهال می­شود که ممکن است باعث سقط یا تولد زودرس جنین بعد از ماه پنجم شود. در موارد خیلی نادر ممکن است این بیماری به سندرم گیلن-باره (Guillain- Barre Syndrome:GBS) ختم شود که یک اختلال عصبی و فلج عضلانی می­باشد. 

برای پیشگیری و کنترل این بیماری مهمترین کار رعایت اصول بهداشتی است که باید در کشتارگاه­ها (پوست کنی و تخلیه احشاء به صورت صحیح) و در منزل (عدم مصرف آب غیر کلرینه و شیر خام و همچنین عدم مصرف گوشت نیم پز) به طور کامل رعایت شود. می­توان با فرهنگ سازی در زمینه تلقیح مصنوعی در حیوانات و استفاده از واکسن­های مناسب و همچنین درمان سریع مبتلایان به کنترل و ریشه کنی بیماری کمک کرد.

برای درمان این بیماری چه در انسان و چه در حیوانات خودسرانه اقدام نکرده و حتماً به پزشک و دامپزشک مراجعه کنید ولی کمپیلوباکتریوزیس معمولاً ملایم و خود محدود شونده است و درمان آن شامل جبران مایعات و اصلاح اختلالات الکترولیتی و در صورت لزوم استفاده از آنتی بیوتیک است. این باکتری به بسیاری از آنتی بیوتیک­ها مانند فلوروکینولون­ها، کلیندامایسین، تتراسایکلین و آمینوگلیکوزید­ها حساسیت دارد.