مروری بر بیماري خراش گربه

مروری بر بیماري خراش گربه

بیماری آنژیوماتوز باسیلر یا بیماری خراش گربه (Cat-scratch disease) از بیماری های مشترک انسان و حیوان می باشد که باکتری داخل سلولی بارتونلا هنسله (Bartonella henselae) عامل این بیماری نه چندان خطرناک است. شناسایی اولیه این باكتري به سال 1990در ايالات متحده آمريكا برمی گردد. این بيماري در کشورهایی مانند آمريكا که نگهداری از حیوانات خانگی در آنها مرسوم است، نسبتاً شايع است و سالانه چیزی حدود 25000 نفر به اين بيماري مبتلا مي شوند.

انتقال عامل این بیماری در بین گربه ها توسط بندپایان انجام می شود که کک کتنوسفالیدس فلیس به این بیماری اختصاص دارد پس اگر حیوانات خانگی مخصوصاً گربه نگهداری می کنید مراقب حشرات و موجوداتی که روی بدن آنها قرار می گیرند باشید و حتی المقدور حیوانات خود را به صورت دوره ای نزد دامپزشک ببرید. تحقیقات مختلف نشان داده است که نیمی از گربه ها حتماً ناقل این باکتری می باشند. نکته مهم در مورد بیماری خراش گربه این است که این بیماری مسری (انتقال انسان به انسان) نیست و باکتری مورد نظر توسط راه های زیر به انسان منتقل می شود: 

• پنجه زدن و ایجاد خراش در بدن انسان توسط گربه آلوده
• گاز گرفتگی توسط حیوان آلوده
• تماس بزاق حیوان آلوده با چشم یا زخم باز انسان
• خراش در بدن انسان توسط وسایل برنده ای که با گربه ارتباط داشته اند
در موارد اندکی این باکتری توسط سگ ها به انسان منتقل می شود ولی خبر خوش در مورد این بیماری این است که یک دوره ابتلا به این بیماری و بهبودی از آن باعث می شود فرد تا آخر عمر در مقابل این بیماری مقاوم شود.
از نظر علائم بالینی، این باکتری هیچ بیماری و علائمی در گربه ایجاد نمی کند و از همین جهت ابتلا به آن به صورت نهفته می-باشد، پس باید در برخورد با گربه ها حتماً نکات بهداشتی را رعایت کنید. ولی علائم بالینی در انسان به این صورت است که علائم خود را 1 تا 3 هفته پس از تماس با حیوان آلوده نشان داده و در اغلب موارد یک ضایعه کوچک پوستی (شبیه گزیدگی حشرات) در محلی که دچار خراش یا گازگرفتگی شده که معمولاً دست یا بازو است ظاهر می شود و سپس مراحل پاپول (برجستگی کوچک پوست) تا وزیکول (برجستگی و ضایعه پوستی مانند تاول) را طی می نماید که در بعضی موارد از ناحیه زخم ترشحات چرکی خارج می شود و غدد لنفاوی مخصوصاً در ناحیه سر و گردن و زیر بغل متورم شده و دچار لنفادنیت (التهاب غدد لنفاوی) می شوند که این تورم و دردناک بودن غدد یک طرفه و به سمت خراش یا گزیدگی می باشد.

سپس علائم ایجاد شده طی چندروز تا چند هفته (بسته به ایمنی فرد) التیام می یابند. لنفادنوپاتی که ضایعه مربوط به غدد لنفاوی است و 3 هفته بعد از تماس در بیماران دیده می شود، در بیماران جوان با سن کمتر از 15 سال در ناحیه گردن متداول بوده در حالی که در بیماران مسن بیشتر در کشاله ران و زیر بغل دیده می شود. در صورت ادامه بیماری در اکثر بیماران علائمی مانند آنفلوانزا به صورت عفونت عمومی همچون تب، لرز، بی قراري، بی اشتهایی و یا سردرد به چشم می خورد.

نشانه هاي غیر معمولی در افراد با نقص سیستم ایمنی به چشم می خورد که متداولترین این نشانی ها شامل سندرم چشمی-غده اي پارلیناود که لنفادنوپاتی اطراف-گوش و کونژکتیویت (التهاب ملتحمه) بوده و همچنین ممکن است مننژیت، آنسفالیت، ضایعات استخوانی و کبدی و طحال و پورپوراي ترومبوسیتوپنیک (خونریزي به علت فقر پلاکتی) نیز دیده شوند. التهاب مغز از خطرناك ترین عوارض این بیماری بوده که معمولاً 2 تا 6 هفته پس از التهاب غدد لنفاوی تظاهر می یابد ولی حتی با وجود این شرایط بیماران به بهبودی کامل دست می یابند. 

در مورد بیماری باید گفت که افرادی که در ارتباط نزدیک با گربه و به طور کلی حیوانات خانگی می باشند در خطر ابتلا به این بیماری هستند. انتشار جغرافیایی بیماری جهانی بوده و گربه ها در تمام دنیا مخصوصاً در سنین کمتر ممکن است ناقل باکتری باشند.
به منظور پیشگیری و کنترل این بیماری باید افراد را به رعایت نکات ایمنی و عدم نوازش و یا برخورد با گربه‌های ناآشنا تشویق کرد که از این طریق شانس تماس با آلودگی کمتر می شود. همچنین در مورد گربه های آشنا و خانگی خود افراد باید برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری از بازی‌های خشن با گربه‌ها اجتناب شود. تمامی افراد باید پس از تماس با گربه دستان خود را بشویند.

از عدم وجود هرگونه حشره مخصوصاً کک در منزل و روی بدن حیوان خانگی خود اطمینان حاصل کنید زیرا ناقل این بیماری به حیوانات هستند و دور کردن آنها، شانس انتقال باکتری را کاهش می‌دهد. در آخر اگر گربه دست شما را چنگ زد و یا دچار گزیدگی شدید، آن ناحیه را به خوبی و با دقت با آب و صابون بشویید و از مواد ضد عفونی استفاده کرده و سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید. توصیه مهم در مورد بیماری این است که در صورت این که قصد نگهداری حیوان خانگی مخصوصاً گربه را دارید حتماً با یک دامپزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید. 

در مورد درمان بیماری عموماً این بیماري خوش خیم بوده و بدون درمان خاصی و بدون عوارض بهبود می یابد ولی در صورت وقوع به پزشک مراجعه کنید. استاندارد طلایی این بیماری آزیترومایسین است. در بیماران با عدم تحمل آزیترومایسین، کلاریترومایسین یا سیپروفلوکساسین یا ریفامپین استفاده می شود. به علت درمان های خودسرانه از گذاشتن جزئیات درمان معذوریم.