تحلیل و بررسی فیلم دشمن مردم

تحلیل و بررسی فیلم دشمن مردم

فیلم دشمن مردم، محصول سال 2009 و به کارگردانی مایکل مان است. در این فیلم ستارگانی چون جانی دپ، کریستین بیل، ماریون کوتیار، بیلی کروداپ، لیلی تیلور، کیسی شیماشکو و بیل کمپ نقش داشته اند. تهیه کنندگی دشمن مردم بر عهده مایکل مان و کوین میشر بوده است و نویسندگی این فیلم را نیز خود مایکل مان بر عهده داشته است. موسیقی دشمن مردم را همزمان الیوت گلدنتال و جووانی ریبسی نواخته اند و فیلمبرداری را دانته اسپیتونی انجام داده است. تدوین روان و خوب این فیلم هم بر عهده پل روبر و جفری فورد بوده است و در ژوئن سال 2009، توسط یونیورسال استودیوز توزیع شده است. مدت زمان دشمن مردم حدودا صد و سی و نه دقیقه بوده که نهایتا توانست با صد میلیون دلار هزینه، بالغ بر دویست و چهل هزار دلار فروش کند.
فیلم دشمن مردم اثری اقتباسی است که فیلمنامه اش بر اساس کتاب تحلیلی برایان بیورو نوشته شده است. این کتاب در واقع تحلیلی بود درباره تبهکاری به نام جان دیلینجر که عنوان (دشمن مردم: بزرگترین موج جنایی امریکا و تتولد اف بی آی از 1933 تا 1934) را بر جلد خود دارد. در این اثر جانی دیلینجر، جنایتکاری خطرناک و البته حرفه ایست که نقش وی را جانی دپ بازی کرده است. او کاملا بازی طبیعی را انجام داده و کاملا هم رفتار و اعمالش مطابق واقعیت بوده است و جالب اینجاست که دیگر شخصیتها نیز همینگونه، رفتار و اعمال واقعی را طبق فیلمنامه دارند و همین مورد نیز ارزش مستندی فیلم را حسابی بالا می برد.

داستان فیلم دشمن مردم در دهه 1930 اتفاق می افتد. دورانی که در اقتصاد، به دوران رکود اقتصادی معروف است و در این قضیه بیش از هرکس و هرچیزی بانکها مقصر قلمداد میشدند و مردم نیز بانکها را دشمن اصلی خود میدانستند. در این فیلم ما قسمتی از زندگی جان دلیجر را میبینیم. در ابتدای فیلم دیلینجر در حال فرار است و از جایی متواری شده است. در اف بی آی، هم کریستین بیل که نقش سروان پرویس را بازی میکند در شغل خود حسابی پیشرفت داشته و مایکل مان برای اینکه شخصیت او را قوی و مقتدر نشان دهد، در همان ابتدای فیلم بصورت تشویقی از اف بی آی ارتقای درجه میگیرد و قرار بر این میشود تا خود شخصا جان دیلینجر را تحت تعقیب قرار دهد و موظف است تا دستگیرش کند.

در ادامه،اطرافیان جان دلینجر یکی یکی یا به دام مامورین افتاده و یا کشته میشوند. او دوستان زیادی به دور خود دارد و به خاطر شخصیت خاص و جذابی هم که دارد حسابی مورد اقبال اطرافیانش است اما حالا رفته رفته جان دیلینجر تنها میشود. در پایان، در یکی از زیباترین صحنه های ده بیست ساله اخیر در سینما، در سکانسی که فقط از مایکل مان برمی آید، و در فصلی که به زیبایی بعضی سکانس ها در فیلمهایی چون وثیقه و مخمصه و دزدی ساخته شده، جان دیلینجر از عقب توسط مامورین مورد اصابت گلوله قرار میگیرد. دیلینجر که البته شخصیت سخت جانی است اما پس از گلوله باران کشته میشود و برای همیشه به افسانه های مردم امریکا اضافه میشود. پرویس که الان دیگر به اوج کار خودش در اداره اف بی آی رسیده است، حالا توانسته دیلینجر را شکار کند و در لحظه ای که همه مشتاقانه به سمت جسد جانی دیلینجر میدوند، او این کار را نمیکند و بی حوصله و عصبانی و البته خوشحال از شکار وی، به سراغ کار خودش میرود.

این فیلم مانند اکثر آثار مایکل مان دارای میزانسن های پیچیده و چشم نواز است. دوربین خیلی هم ثابت نیست و در عمق صحنه در حرکت است. در این فیلم بیش از هر چیزی صحنه های فیلم وثیقه به یاد آورده میشود که در آن هم، تام کروز در ایفا کردن نقش یک جانی خطرناک و حرفه ای، به زیبایی تمام تنهایی و عقده های درونی همچین قاتل خطرناکی را به نمایش میگذارد. در فیلم دشمن مردم هم دقیقا مساله همان تنهایی و غربت است، قهرمانی که در حاشیه قرار گرفته حالا تلاش میکند تا یکه و تنها به خیل عظیمی از جمعیت مقابل حمله کند و بسیاری را به گلوله ببندد. البته تفاوتی که بین این دو وجود دارد، در فیلم وثیقه تام کروز نقش یک ضد قهرمان را بازی میکند که در نهایت ما دوست داریم شخصیت راننده تاکسی که جیمی فاکس نقش وی را بازی میکند برنده جدال با تام کروز شود، اما در دشمن مردم، بخاطر نوع شخصیت پردازی جان دیلینجر و نقشی که او در تاریخ امریکا داشته است، مخاطب طرفدار دیلینجر است و در دلش میخواهد که او در جنگ با پلیس، موفق و پیروز شود.

در نوع قاب بندی ها و چیدمان صحنه نیز، همه چیز در خدمت خلق یک درام جنایی است. در این فیلم کارگاهان همانند تمام کاراگاهان این نوع از سینما هستند. پالتوهایی بلند، کلاههای لبه دار، سیگار و خشونت، اما در مقابل چهره جالبی را از یک قاتل حرفه ای میبینیم. او عاشق زن زیبایی شده اما تصمیم ندارد که بخاطر عشق خود از کارش دست بکشد و پیشرفت در دزدی و پیشرفت در زندگی را مهم تر از عشق میداند اما نه به این شیوه، او میخواهد همزمان دل معشوق دوست داشتنی خود را هم حفظ کند و زن نیز دلش نمیخواهد خط روی جان دلینجز بیفتد. شاید صحنه مرگ جان دلینجر، یکی از تلخ ترین صحنه های فیلمهای مایکل مان بوده است. در وثیقه پس از کشته شدن تام کروز، صحنه بسیار خوشحال کننده ای اتفاق می افتد و حتی در نهایت جیمی فاکس را میبینیم که معشوق خود را در آغوش کشیده و در پناه یکدیگر نشسته اند؛ در حالیکه در دشمن مردم وضعیت کاملا متفاوت است و پایانی تلخ هم رقم میخورد.
بعد از کشته شدن جان دیلینجر، قاتل او در زندان به بیلی فرشت میگوید که جانی دیلینجر قبل از اینکه کشته شود و بصورت مخفیانه در گوش او گفته بود که (بای بای پرنده سیاه). در پایان این صحنه نیز خود بیلی هم گریه میکند و اشک میریزد که این گریه کردن از سوی یک خلافکار، اوج همدلی مخاطب و همذات پنداری او را برمی انگیزد.
برای تماشای دشمن مردم محصول سال 2009 خیلی لازم نیست تاریخ بخوانید یا سینما را بشناسید. فقط کافی مقابل تلویزیون 2 ساعت تمام چشم به صفحه دوخته و از فیلم لذت ببرید.