نقد و معرفی مجموعه فیلمهای کوتاه در طرح اکران پاییزی (2)

نقد و معرفی مجموعه فیلمهای کوتاه در طرح اکران پاییزی (2)

مارلون نوعی تازه ای از جریان فیلم داستانی را ارائه میدهد. تلفیق فرم مستندگونه همراه با روایت داستانی جذاب از مهمترین ویژگیهای این فبیلم محسوب میشود. ما بجز یک نما که مادر را بصورت تار از طریق آینه میبینیم فقط با پسر و از زاویه دید او با این شخصیت همراه هستیم. نوع دکوپاژ به گونه ایست که عامدانه تلاش میکند مخاطبش با پسربچه ده ساله این فیلم که مارلون نام دارد همذات پنداری کند. مادرش اصرار دارد که او میخواهد مثل مارلون براندو شود اما او در اواخر فیلم بو میدهد که اصلا مارلون براندو را نمیشناسد و دلش میخواهد که نوازنده ساز بشود.
پسربچه اما فقط در دو صحنه حاضر است با کسی هم صحبت بشود. ابتدا در جایی است که دختر بچه ای را میبیند که قرار است در فیلم نقش خواهر او را بازی کند. این دو کودک حسابی با همدیگر اخت میشود و دختر بچه موهای بلوند زیبایش را بر سری مارلون میریزد و مارلون هم اجازه میدهد که مادر دختر از آنها عکس بگیرد و دومین صحنه نیز، جایی است که فیلمبردار میخواهد فیلمی که از مارلون گرفته را به وی نشان بدهد و حتی از بازی مارلون هم تعریف میکند. در این دو صحنه مارلون از لاک خود بیرون آمده و با دیگری حاضر به حرف زدن میشود.

گفت گو و دیالوگ برقرار کردن از جمله مفاهیمی است که در این فیلم بر روی آنها تاکید شده و درناز حاجی ها نیز توانسته به تصویری ترین و سینمایی ترین شکل ممکن این مفهوم را بر پرده بیاورد. طبق صحبتهای خود فیلمساز، او حین ضبط این فیلم نگاهی مستندوار هم به روند ساخت فیلم داشته و برای مثال حتی اجازه نمیداده که کارگردان و دیگر عوامل فیلم با وی صمیمی شوند و تلاش او بر این بوده تا تنهایی و غرابت مارلون در واقعیت نیز حفظ شود. بازی که حاجی ها موفق شده از مارلون این فیلم بگیرد، بازی بسیار زیر پوستی و باور پذیری است که نشان از قدرت کارگردان دارد.
فیلم کوتاه مارلون با هشتاد پوند ساخته شده و نشان میدهد که برای تولید یک فیلم کوتاه خوب لزوما نیازی به صرف مبالغ هنگفت نیست و با حداقل هزینه ها و به شرط به خرج دادن سلیقه و هنر، میتوان مخاطب را راضی از سالن سینما بیرون فرستاد.

فیلم هشتگ ساعت چهار: فیلم هشتگ ساعت چهار در شروع خود بسیار کلیشه ای عمل میکند. شباهت زیاد این فیلم کوتاه به فیلم بلند نهنگ عنبر از جمله مفاهیمی بود که مخاطبان این فیلم راجع آن گله و شکایت داشتند. نوع معرفی کردن شخصیت اصلی فیلم، مشکلات او ناشی از بد شانسی اش و دیگر مسائل هم بی اندازه به فیلم بلند نهنگ عنبر شبیه است. اما این فیلم را نمیتوان در همین تکرار خلاصه کرد و فیلم کوتاه هشتگ ساعت چهار مزایای مهمتری را نیز دارد.
ما با یک فیلم کوتاه پست مدرنیستی طرف ستیم که داستان گوست و این توان را دارد که مخاطبش را با خود همراه کند. شکل همراهی فیلم با مخاطب شکلی کمدی و سرگرم کننده است و فیلم کاملا بی ادعا فقط خواسته تا داستان تعریف کند از شعار وکلیشه در محتوا به دور بوده است. استفاده جالب این فیلم از عناصر گرافیکی که بر تصویر دیده میشود نشان میدهد که فیلم ساز همت کرده است که از همه امکانات بیانی سینما به نفع هرچه شیرین تر تعریف کردن داستان خود استفاده کند.

داستان پردازی چیزی است که در جامعه فیلم کوتاه ایرانی به ندرت اتفاق می افتد و اکثرا تلاش دارند با طرح مفاهیم فلسفی و سنگین مخاطب را راضی کنند که اتفاقا در این زمینه هم ناکام میمانند. مخاطب از فیلم لذت میبرد که درام داشته باشد و با داستانی دراماتیک او را به کاتارسیس برساند مانند چیزی که در فیلمهای کوتاه سکوت و مارلون هم شاهد آن بودیم. در هشتگ ساعت چهار مردی را میبینیم که دادر از تنهایی و بدشانسی خود گله میکند و در مسیر زندگی خود با دختری به نام مهتاب آشنا شده که مهتاب قرار است برای اولین بار به خانه او بیاید. ساعت چهار شده و مهتاب نیامده و به همین دلیل پسر حسابی ناراحت است و خیال میکند که مهتاب قید او را زده است.
طناب داری مهیا میکند تا خود را از شر زندگی سختش خلاص کند و در لحظه ای که در حال خفه شدن است، متوجه میشود که چون اول سال است ساعتها یک ساعت به عقب کشیده شده اند و مهتاب دیر نکرده است. ناگهان صدای آیفون خانه به صدا درآمده و تصویر مهتاب را میبینیم. پسر تلاش میکند تا از خفه شدن رهایی یابد و در ادامه نیز موفق به این کار میشود. اما بعد از اینکه مهتاب به حانه آمد حالا این مهتاب است که پایش لیز میخورد و جان میدهد.
اگر چه فیلم با مرگ معشوقه شخصیت اصلی فیلم پایان می یابد اما داستان این فیلم اصلا تلخ نیست و پایانش نیز به گونه ای نیست که فضای کمدی فیلم را خدشه دار کند. فیلم هشتگ ساعت چهار فیلمی است که نشان میدهد کارگردانش با همان ابزار محدودی که داشته، یک لوکیشن و دو بازیگر میتواند فیلمهای سرگرم کننده خوب و مفرحی بسازد که از نظر ساختار دراماتیک نیز حائز ارزش بلاشند و این اتفاقا چیزی است که سینمای حرفه ای و بلند ایران به شدت به آن نیاز دارد.
در کل میتوان اینگونه اظهار نظر کرد که سینمای کوتاه ایران دائما و سال به سال رو به پیشرفت است. هر سال حدود سه هزار فیلم کوتاه در ایران تولید میشود و اگرچه بخش زیادی از این آثار صرفا صرف هزینه های گزاف برای هیچ و پوچ است اما شاید کمتر از ده درصد این فیلمها، آثار شاخصی باشند که هم ارزش اکران شدن بصورت عمومی را دارند و هم اینکه هر ساله در جشنواره مهمی نظیر کن شاهد حضور فیلمهای کوتاه ایرانی هستیم که اتفاق بسیار جالب و مفیدی برای سینمای این مملکت محسوب میشود. امید این است که مردم و فیلم دوستان و علاقه مندان به سینما نیز از این جریان استقبال کرده و باعث شوند تا سینماهای هنرتجربه با خیل عظیم مشتاقان فیلم کوتاه روبرو شده و به این روند رو به رشد اکران فیلمهای کوتاه با قدرت ادامه دهند و سینما داران از این جریان ناراضی و ناامید نشوند.