مسمومیت بارداری چیست؟ و چگونه ایجاد می شود؟

مسمومیت بارداری چیست؟ و چگونه ایجاد می شود؟

افزایش فشار خون در اثر بارداری در خانم هایی که قبلا سابقه فشار خون نداشته اند را مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی می گویند. کارشناسان مسئول مادران و مامایی مرکز بهداشت استان یزد با توصیه به این مورد که خانم های بارداری که مسمویت بارداری دارند، باید بیشتر روز را استراحت‌ کنند به خاطر اینکه استراحت کردن در کنترل‌ مسمومیت‌ بارداری تاثیر زیادی دارد‌. و برای ‌ کمک‌ به‌ جریان‌ خون‌ خانم باردار بهتر آن است‌، که خانم باردار در هنگام استراحت کردن به‌ پهلوی‌ چپ‌ خود بخوابد.
خانم صدیقه علیشاهی، کارشناس مامایی بیان کرد: پره اکلامپسی یا مسمومیت‌ بارداری یک اختلال پیچیده خطرناک در فشار خون‌، عملکرد کلیه‌ و دستگاه‌ عصبی‌ مرکزی می باشد. که در حدود 5 تا 8 درصد خانم های باردار را درگیر می کند.
وی تصریح کرد: که تشخیص مسمومیت‌ بارداری یا پره اکلامپسی از طریق فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار (از آنجایی که در حالت طبیعی پروتئینی در ادرار دیده نمی شود) از هفته 20 بارداری به بعد صورت می گیرد. از آنجایی که این اختلال در اکثر موارد بعد از هفته 37 حاملگی شروع می شود. ولی ممکن است در هر زمان از نیمه دوم حاملگی و همچنین در زمان زایمان و یا حتی بعد از زایمان، که معمولا ممکن است در 24 تا 48 ساعت اولیه بعد از زایمان دیده می شود.
همچنین خانم علیشاهی بیان کرد: در موارد بسیار نادری ممکن است این اختلال قبل از هفته 20 بارداری مانند حاملگی مولار اتفاق بیافتد. در این مورد مسمومیت بارداری ممکن است، خفیف یا شدید باشد و به صورت آهسته و یا سریع پیشرفت داشته باشد. در این مورد تنها راه درمان بیماری زایمان و یا توقف بارداری است.
وی ادامه داد: افزایش فشار خون در مسمومیت‌ بارداری به این صورت است که این اختلال باعث انقباضات عروقی شده و در نتیجه این انقباضات افزایش فشار خون و کاهش جریان خون را شاهد هستیم. و این کاهش جریان خون، بسیاری از اندام های اصلی مانند کبد، کلیه ها و مغز را تحت تأثیر خود قرار می دهد. و همچنین این کاهش جریان خون در رحم سبب ایجاد مشکلات و عوارضی مانند کاهش رشد جنین، کاهش مایع آمنیوتیک و پارگی جفت می شود. و حتی در برخی موارد ممکن است نوزاد زودتر از موعد مقرر به دنیا بیاید، که در این حالت نوزاد بدنیا آمده نارس است. همچنین این تغییرات عروق خونی ناشی از مسمومیت‌ باردری در خانم های باردار باعث نشت مایعی از مویرگ ها شده که باعث ایجاد تورم یا ادم در بدن خانم باردار می شود. و همچنین نشت مایع از عروق کوچک در کلیه ها سبب ورود پروتئین از جریان خون به ادرار می شود. وجود پروتئین در مقدار بسیار کم در ادرار امری طبیعی است. اما اگر مقدار آن زیاد شود، نشان دهنده مشکل است.

علایم رایج مسمومیت بارداری

خانم علیشاهی کارشناس مسوول مامایی، بیان کردند که از علایم شایع بارداری می توان به:

- افزایش‌ قابل‌ توجه‌ فشار خون‌، حتی‌ اگر هنوز فشار خون در محدوده‌ طبیعی‌ قرار داشته‌ باشد.
- ورم‌ صورت، دست‌ها و پاها که‌ در هنگام‌ صبح‌ شدیدتر قابل رؤیت است‌.
- افزایش‌ وزن‌ بیش‌ از حد معمولی‌ که در بارداری شاهد هستیم به این صورت که نیم‌ کیلوگرم‌ یا بیشتر در -هفته‌ در سه‌ ماهه‌ آخر بارداری‌ رخ می دهد.
- با انجام آزمایش ادرار و دیده شدن پروتئین در آن اشاره کرد.
وی همچنین از دیگر علایم شایع بارداری
-افزایش‌ مداوم فشار خون‌
- ورم‌ صورت‌ و اندام‌ها بصورت مداوم
تغییراتی در بینایی (دوبینی، تاری دید، دیدن نقاط شناور یا جرقه، حساسیت به نور یا از دست دادن موقتی دید)
سردرد شدید یا به صورت مستمر
درد یا شدید در قسمت بالای شکم
حالت تهوع و استفراغ را عنوان کرد. این کارشناس افزود: هنوز علت بروز مسمومیت بارداری‌ شناخته نشده است. و اعتقاد بر این‌ است‌ که این مشکل به خاطر ماده‌ یا سمی‌ که‌ توسط‌ جفت‌ تولید می‌شود، ایجاد می شود.

عوامل تشدید کننده مسمومیت بارداری

این کارشناس مامایی از عوامل تشدید مننده این بیمادی به موارد زیر اشاره کرد
- رژیم غذایی نامناسب
- دیابت‌ شیرین
سابقه داشتن فشار خون‌ بالا قبل‌ از بارداری
- بیماری‌های‌ مزمن‌ کلیه، اختلالات‌ ایمنی نظیر لوپوس‌
- مصرف‌ سیگار و الکل‌ واستفاده‌ از داروهای‌ روان گردان
- سابقه چاقی‌ قبل از بارداری به این صورت که اندکس جرم بدن 30 یا بیشتر باشد
- بارداری‌ دوقلویی یا چندقلویی
- سابقه‌ خانوادگی‌ (مادر، خواهر، مادر بزرگ، خاله، عمه) پره‌اکلامپسی‌ یا اکلامپسی
- سن خانم باردار کمتر از 20 سال یا بیشتر از 40 سال باشد.
وی افزود: با بروز این عارضه در بارداری اول، امکان تکرار آن در بارداری های بعدی به صورت صد در صد نیست، ولی‌ با یک‌ بار بروز، امکان خطر عود آن‌ در بارداری‌های‌ بعدی‌ افزایش‌ می‌یابد.
خانم ها باید مراقبت‌های‌ کامل و مناسب پیش‌ از تولد‌، برای پیشگیری‌ از بروز آن انجام دهند.
پیشگیری از مسمومیت بارداری

طبق گفته های این کارشناس موارد زیر برای پیشگیری از بروز این عارضه لازم است
- داشتن یک‌ رژیم‌ غذایی‌ مناسب، و همچنین استفاده ازمکمل‌های‌ ویتامینی‌ و مواد معدنی‌ طی‌ بارداری
- در صورت‌ تجویز پزشک باید از مصرف‌ هر نوع دارو، حتی‌ داروهای‌ بدون‌ نسخه‌، بدون‌ توصیه‌ پزشک‌ خودداری شود.
- دوری از مصرف سیگارو الکل و داروهای‌ روان گردان‌
وی افزود: اگر این عارضه زود تشخیص‌ داده‌ شود و در طول بارداری‌ درمان‌ شود، معمولا بدن هیچگونه عوارضی هفت‌ روز بعد از زایمان‌ برطرف‌ می‌شود.
این در حالی است که مسمومیت حاملگی شدید و عوارض‌ ناشی‌ از فشار خون‌ در برخی موارد باعث مرگ‌ و میر مادران‌ می‌ شود. همانطور که گفته شد مسمومیت در مواردی باعث تولد نوزاد نارس می شود، که احتمال‌ زنده‌ ماندن‌ نوزاد به‌ رسیده‌ بودن‌ آن‌ در هنگام تولد بستگی‌ دارد چراکه مرگ‌ جنین‌ در این‌ مورد بسیار شایع‌ است‌.
این کارشناس بیان کرد: در صورت‌ی که پزشک برای خان باردار مراقبت‌ در منزل تجویز کند، ثبت‌ روزانه‌ آن‌ برای پزشک ضروری‌ است‌. و گاهی بررسی‌ میزان‌ پروتئین‌ ادرار با روش‌ آزمون‌ در منزل‌، توسط خود بیمار که‌ باید به‌ بیمار آموزش‌ داده‌ شود. توصیه‌ می‌شود.
وی درباره رژیم‌ غذایی‌ خاص برای بیمار گفت: اگر‌ نیاز به‌ رژیم‌ غذایی خاصی‌ در طول بارداری باشد، حتما پزشک‌ برای بیمار تجویز خواهد کرد.

آیا همه تورم ها نشانه مسمومیت بارداری است؟

همه تورم ها نشانه مسمومیت بارداری نیست و بعضی موارد تورم اندامها طبیعی است. اما این را بدانید اگر تورم با استراحت رفع نشود و همراه با علائم گفته‌شده نیز باشد. در اینصورت باید به پزشک خود مراجعه کنید.
به گفته متخصص زنان و زایمان مسمومیت بارداری بعد از خونریزی‌ها و عفونت‌های دوران بارداری، سومین علت مرگ و میر مادر در دوران بارداری است که ۵ تا ۱۰ درصد خانم های باردار را درگیر می کند.