عوارض دیابت بارداری و راه های درمان آن

عوارض دیابت بارداری چیست؟

دیابت می‌تواند تاثیر بسیاری بر روی رشد و نمو جنین در طی بارداری داشته باشد. اثر دیابت بارداری در اوایل بارداری، به این گونه است که می‌تواند منجر به بروز نقص‌های مادرزادی از جمله اثرات نامطلوب بر ارگان‌های مهم بدن مانند مغز و قلب شود و همچنین باعث افزایش خطر سقط جنین گردد. دیابت در طول سه‌ماهه دوم و سوم بارداری، می‌تواند منجر به تغذیه و رشد زیاد از حد جنین شود. که در هنگام زایمان داشتن نوزاد بزرگ و با وزن بالا، باعث زایمان‌های پردرد و سخت می شود؛ نوزادهای با وزن زیاد اغلب به صورت سزارین به دنیا می آیند. زیرا اگر به طور طبیعی متولد شوند، خطر آسیب رسیدن به شانه آنها وجود دارد و همچنین وزن زیاد نوزاد باعث تأخیر در زمان زایمان و خطر کمبود اکسیژن برای مغز نوزاد می‌شود.
به علاوه مشکل دیگر این است که وقتی جنین بیش از حد از مادر تغذیه می کند، سطح انسولین خونش افزایش یابد، در نتیجه بعد از زایمان، احتمال افت شدید قند خون در نوزاد وجود دارد، زیرا با تولد دیگر نمی تواند آن مقادیر بالای قند خون را از مادر دریافت کند.

راه های کنترل و درمان دیابت بارداری

کنترل میزان قند خون: کنترل یا پایش منظم سطح قند خون خانم باردار در طول روز که پیشنهاد می شود در مراحل اولیه روزی ۴ بار قند خون را با دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون کنترل نمایید، به اینصورت که یک بار قبل از صبحانه و سه بار دیگر ۲ ساعت پس از هر وعده غذایی. البته در برخی موارد لازم است است پایش قند خون قبل از همه وعده‌های غذایی صورت گیرد. البته با گذراندن مرحله حاد، نیاز به این میزان اندازه‌گیری دیگر نخواهد بود.
اندازه گیری کتون ها: کتون‌، یک نوع اسید است. که وجود آن در ادرار نشان می‌دهد دیابت کنترل نشده‌است. با بررسی ادرار از وجود کتون میتوان به میزان دیابت پی برد.
رژیم غذایی مناسب: رژیم غذایی یکی ازاساسی ترین موارد در کنترل قند خون در طول روز است. بنابراین پزشک معالج، به بیمار پیشنهاد میدهد. که وعده های غذایی را متعدد کرده و دریافت کالری اش را در چند نوبت منظم در طول روز توزیع کند.
ورزش : قبل از انجام هر گونه ورزش در طول بارداری حتما با پزشک خود در این مورد مشورت کنید. داشتن یک پیاده‌روی منظم در کنترل سطح قند یا گلوکز خون بسیار تاثیر گذار است.
بررسی افزایش وزن در طول بارداری: این افزایش وزن خانم ها در طول دوران بارداری باید بین ۷ تا ۱۴کیلو باشد. مخصوصا اگر خانمی بارداری خود را با چاقی و افزایش وزن آغاز می‌نماید، بنابراین میزان افزایش وزن به ویژه در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید کمترین مقدار باشد و کنترل شود.
مصرف انسولین: انسولین تنها داروی دیابتی است که مصرف آن در طی بارداری در صورت عدم کنترل قند خون در صورت نیاز به خانم باردارتوصیه می‌شود.

کنترل یا پایش قند خون چگونه است؟

کنترل میزان قند خون در طول روز به شما این کمک را می‌کند تا مشخص شود، که آیا رژیم غذایی و فعالیت بدنی شما برای کنترل قند خون مناسب و مؤثر بوده‌است؟ یا برای محافظت از رشد جنین، نیاز به انسولین اضافی است؟ معمولا پزشک از خانم باردار مبتلا به دیابت می‌خواهد که هر چه در روز مصرف می کند را یادداشت کند. همچنین یادداشت نمودن مصرف قند و شکر خانگی، باعث می شود خانم باردار از مصرف بی‌رویه قندهای ساده جلوگیری کند.
انجام مراحل پایش یا کنترل قند خون خیلی پیچیده‌نیست. شما می توانید با یک ابزار نوک تیز، مانند لانست که ابزاری است که شبیه یک سوزن کوچک و نوک تیز که هنگام خراش دردی به همراه نخواهد داشت، کمی خراش در نوک انگشتان ایجاد کنید و با چکاندن یک قطره خون بر روی صفحه باریک تست و با استفاده از یک وسیله سنجش قند خون(گلوکومتر )می‌تواند میزان قند خون خود را بدست بیاورید. نتایج بدست آورده را در دفترچه گزارش روزانه خود ثبت ‌نماید و حتما بعد از انجام کار ابزارهای یک بار مصرف استفاده شده مثل سر سوزن و صفحه تست را دور بریزد. و در هنگام مراجعه مجدد به پزشک خود، حتما دفترچه ثبت قند خونش را به همراه داشته باشید. و با بررسی بدست آمده از آن، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا قند خون شما به خوبی کنترل شده‌است یا خیر، و نیز می‌تواند حدس بزند که آیا نیاز به ایجاد تغییراتی در برنامه درمانی شما هست یا خیر؟
طریقه استفاده از گلوکومتر در هنگام خرید آن، توسط پزشک یا داروساز داروخانه به شما نشان داده خواهد شد. همانطور که می دانید، هدف از این کنترل ها و پایش‌ها این است که قند خون شما تا حد امکان، در محدوده طبیعی و مطلوب نگه داشته شود. و بهتر است بدانید که مقدار طبیعی قند خون در دوران بارداری با دیگر موارد تفاوت دارد.

مقدار طبیعی قند خون در زمان آژمایش در بارداری:

-در صورت ناشتا بودن و قبل از خوردن صبحانه: گلوکز پلاسمای خون کمتر از ۱۰۵. گلوکز خون کامل کمتر از ۹۵
-در صورت ناشتا نبودن: گلوکز پلاسمای خون کمتر از ۱۴۰. گلوکز خون کامل کمتر از ۱۲۰ که دو ساعت پس از صرف وعده غذایی می باشد.
اگر با انجام دادن رژیم غذایی مناسب، نتایج بالا حاصل نگردید، با تشخیص پزشک انسولین درمانی را شروع می‌شود.

رژیم غذایی مناسب

یکی از مواردی که در دوران بارداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، رژیم غذایی صحیح و مناسب دوران بارداری است. یک رژیم غذایی مناسب برای دیابت در دوران بارداری تقریباً مشابه رژیم‌های مناسب برای دیابت‌ها (دیابت نوع۱ یا ۲) در دیگر موارد می‌باشد. که شامل مصرف غذاهای سالم از تمام گروه‌های غذایی (اعم از: غلات، سبزیجات، میوها، لبنیات، پروتئین و چربیهای سالم) می‌باشد.
همه ما برای محافظت از سلامتی خود باید بیشتر از غلات سبوس دار، میوه و سبزیجات استفاده نماییم؛ و در مقابل از مصرف چربی‌های اشباع شده و اسید چرب ترانس را در حد امکان خودداری کنیم. و به جای آنها از چربی‌های غیر اشباع مفید نظیر امگا۳ و امگا۶ و روغن زیتون استفاده کنیم.
خوردن غذاهای فیبر دار برای دیابت بارداری مفید است، و پیشنهاد می شود، به جای منابع کربوهیدرات ساده، از انواع غلات سبوس دار مصرف شود. تحقیقات نشان داده که غذاهایی که حاوی فیبر و سبوس هستند، می‌توانند قند خون بعد از غذا کاهش دهند. به این صورت که قند موجود در این اقلام فیبر دار یا سبوس دار به آهستگی جذب و مورد استفاده بدن قرار می‌گیرد. ولی این را بدانید که رژیم غذایی باید تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و نمو جنین را دربرداشته باشد و در کنار آن به کنترل دیابت بارداری نیز کمک نماید.