بررسی ارثی بودن بیماری های روانی

بررسی ارثی بودن بیماری های روانی

امروزه اسم بیماری های روانی زیاد به گوش می خورد، گاه و بی گاه یکی از اطرافیان به ما می گوید که خود یا دیگری افسرده شده است. اختلالات روانی می توانند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند، برخی از این بیماری ها درمان پذیر می باشند و با مصرف دارو یا تنها با مراجعه به روانشناس و روان پزشک قابل درمان هستند در حالی که برخی دیگر مطلقا قابل درمان نیستند یا حداقل تا کنون درمانی برای آنها پیدا نشده است و برای جلوگیری از مشکلات بعدی لازم است که فرد در کل زندگی اش زیر نظر روانپزشک باشد تا سبب مشکل برای خود و دیگران نشود.

 امروزه ابتلا به بیماری‌ های روانی بسیار شایع ‌تر از بیماری هایی نظیر دیابت و بیماری های قلبی عروقی شده است؟ اما به نظر شما چه عاملی سبب افزایش این گونه بیماری ها شده است؟ و سوال دیگر این است که آیا بیماری ‌های روانی ممکن است که ارثی باشند؟

اداره آمار بهداشت آمریکا گزارش کرده است که از هر چهار نفر آمریکایی، یک نفر از آنها حداقل از نوعی بیماری روحی رنج می ‌کشد. حال به سه نفر از اطرافیان و دوستانتان فکر کنید، اگر آنها از نظر روانی سالم هستند پس حتما این شما هستید که بیماری روحی دارید. و اما در رابطه با وراثت و بیماری ‌های روحی، اینگونه به نظر می آید که اگر در یکی از افراد سه نسل گذشته شما بیماری‌های روانی وجود داشته است، ممکن است این بیماری در شما نیز نهفته باشد زیرا ژن ‌های آنها در ساختار ژنوم شما موجود می باشد. سوال بزرگ این است که با این تفاسیر، آیا بیماری های روانی ارثی می باشند؟ 

پاسخ به این سوال دشوار است چرا که انواع مختلفی از بیماری‌های روانی و اختلالات روحی وجود دارد، که در هر شخصی متفاوت است و از جمله  شناخته شده ترین اختلالات روانی می توان به افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی، اوتیسم و​​ اختلالات دو قطبی را نام برد. عوامل متعددی هستند که ممکن است فرد را در معرض خطر ابتلا به این بیماری ‌های روحی قرار ‌دهد. که این عوامل عبارت هستند از: محیط زندگی، آسیب های مغزی، مصرف مواد مخدر و اختلالات زایمان.

همین طور این احتمال وجود دارد که یک فرد در سال‌ های بعدی زندگی خود دچار بیماری روانی شود، و حتی اگر سابقه خانوادگی در این زمینه نداشته باشد، هیچ تضمینی وجود ندارد که وی نیز درگیر بیماری روانی نشود.

متخصصین روانشناسی در این مورد چه می گویند؟

روانشناسان می گویند که اگرچه اختلالات روانی قابل به ارث رسیدن هستند اما همیشه این احتمال قطعی نیست و علی رغم داشتن پیشینه خانوادگی ممکن است فرد مبتلا به اختلال روانی نشود.

البته شکی در مورد این واقعیت وجود ندارد که ژنتیک و سابقه خانوادگی یکی از عوامل اصلی بیماری ‌های روانی بوده و هست. است، اما نکته قابل توجه این است که "این مورد، همیشه قطعیت ندارد".  زیرا بدن انسان دارای بیش از صد هزار ژن در ساختار ژنتیکی خود می باشد و تنها نیمی از این ژن ها بر روی سیستم عصبی تاثیر گذار هستند. و همچنین در هنگام لقاح و تشکیل ساختار ژنتیکی کودک، هر یک از والدین  تنها 50 درصد از ژن‌های خود را به کودک منتقل می ‌کنند، یعنی اگر به طور ژنتیکی، فردی دارای زمینه ژنتیکی یک بیماری روانی مثل افسردگی باشد، خطر ابتلا به این بیماری در او کمتر از 50 درصد می شود. و حال این به نظر و نوع دید شما بستگی دارد که می خواهید نیمه پر لیوان را ببینید یا نیمه خالی لیوان را!

نتیجه گیری نهایی این است که سابقه خانوادگی یا عوامل ژنتیکی موجب بیماری روانی فرد نمی‌ شود، بلکه فقط باعث می‌شود که فرد نسبت به این اختلالات مستعدتر شود. در شرایط کنونی، این امر نیز به عوامل دیگری از جمله محیط زندگی، وضعیت سلامت جسمانی و شیوه زندگی نیز بستگی دارد. اما اگر می‌دانید که دارای سابقه خانوادگی در این زمینه هستید، باید سعی کنید اقدامات پیشگیرانه ای مانند مدیتیشن، ورزش، اجتناب از مصرف مواد مخدر و فعالیت ‌های دیگری که به مقابله با استرس کمک می ‌کنند، را در برنامه خود داشته باشید. گرچه زندگی قابل پیش‌بینی نیست و هر  اتفاقی در زندگی می ‌تواند باعث بیماری شود، پس بهترین کار این است که تا می توانیم هوشیار و مراقب باشیم. اکنون ممکن است شما فکر کنید که اقدامات پیشگیرانه اثر چندانی ندارند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که اتفاقا اثر زیادی دارند! با مطالعه بر روی دو قلوهای یکسان که در محیط کاملا متفاوتی رشد کردند، مشاهده شد که محیط اجتماعی و مراقبت‌ های دوران کودکی نقش مهمی در توسعه علائم بیماری ‌های روانی می گذارند. پس از عواملی که زمینه ساز این امر هستند، تا می توانید اجتناب کنید.

اما توصیه هایی در زمینه مواجه شدن با افرادی که دچار یک بیماری روحی هستند این است که سعی نکنید با همدردی نادرست موجب احساس حقارت و بدتر شدن وضعیت روحی آنها شوید، اینکه برای آنها مثال هایی از سایر افرادی که می شناسید و مبتلا به همین مشکل هستند یا سوال و جواب بیهوده در مورد روش های درمانی کمکی به بهبود وضعیت آنها نمی کند. تنها باید سعی کنید که با آنها کنار بیایید و تا حد ممکن در مورد مشکل آنها حرفی به میان نیاورید، زیرا مطمئنا آنها به اندازه کافی در مورد این مسئله تحت فشار هستند.