کم خونی خانم های باردار

کم خونی خانم های باردار

کم خونی در بارداری از کافی نبودن هموگلوبین (یک پروتأین درون گلبول هاي قرمز است كه اكسيژن را به بافت هاي بدن حمل مي كند) ناشی می شود، زیرا بدن خانم باردار به آهن به مقدار زیاد نیاز پیدا می کندو آهن به منظور تولید هموگلوبین خون ضروری می باشد. در دوران بارداری میزان خون بدن خانم باردار رفته رفته تا ۵۰% حد طبیعی افزایش می یابد. بنابراین آهن اضافی لازم است برای اینکه هموگلوبین کافی برای این میزان حجم خون ساخته شود. همچنین بدن خانم باردار مقداری آهن اضافی نیز برای مصارف جنین و جفت نیاز دارد. حالا این را در نظر بگیرید که یک خانم در دوران پیش از بارداری نیز با مشکل کم خونی مواجه می‌باشد و بارداری‌ را بدون ذخیره  کافی  آهن آغاز می‌کند. در این صورت در در سه ماهه دوم و سوم به مرحله ای میرسد که بدنش آهن لازم برای ساخت هموگلوبین را ندارد بنابراین با مشکل کم خونی شدید مواجه می شود و این کم خونی بعد از زایمان و با تولد نوزاد ادامه دارد که در آن موقع هم مشکلات خاص خودش را دارد.

چه عواملی باعث بروز کم خونی در خانم های باردار می شود؟
گرچه فقر آهن شایعترین علت کم خونی است ولی تنها دلیل کم خونی نیست.
1.بارداری های پشت سر هم و بدون فاصله که ممکن است مادر در زایمان قبلی خون زیادی از دست داده باشد و یا حتی دچار کم خونی شدید شده باشد.
2.تهوع و استفراغ صبحگاهی در دوران بارداری که معمولا خانم های باردار در ماه های اول با آن مواجه هستند.
3.دو یا چند قلویی بودن جنین در بارداری

4.رژیم غذایی نامناسب قبل و در حین بارداری که آهن آن به مقدار کافی نباشد و همچنین کمبود فولات در غذا های مصرفی منجر به نوع خاصی از کم خونی می شود.و پختن بیش از اندازه غذا موجب تخريب آهن و ساير موادمغذي در غذا مي شود.
5.خونریزی زیاد قاعدگی قبل از بارداری
6.خونریزی های احتمالی در دوران بارداری مانند از دست دادن خون به علت خونریزی از بواسیر ویا خونریزی های گوارشی.
7. - نوع دیگر کم‌خونی که به ندرت اتفاق می‌افتد ،در اثر کمبود ویتامین  B12 است. و بیشتر در افرادی دیده شده که سابقه رژیم طولانی گیاه‌خواری  دارند و همچنین در کسانی که بیماری ژنتیکی خاصی دارند که روده‌های آن‌ها مواد مغذی را جذب نمی‌کند.
8.در اثر كمبود اسيدفوليك که خانم باردار باید 3 ماه قبل از بارداری اسید فولیک مصرف کند.
9. حتي ممکن است آهن و اسيدفوليك دريافتي كافي باشد،و خانم باردار دچار كم خوني شود، زيرا بارداري باعث تغيير در جذب مواد فوق مي شود. همچنين، جنين مقداري از آهن و اسيدفوليك مادر را در طول بارداری مصرف مي كند.

10.اختلالات ارثی و ژنتیکی کم خونی مانند سلول‌های خونی داسی شکل داشتن که یک اختلال خونی محسوب می شود.
11. کم خونی که از بیماری‌های کلیوی و آرتریت روماتوئید ناشی می شود.
12. اگر قصد بارداری دارید و دچار بیماری تالاسمی‌ هستید حتما قبل از بارداری مشاوره ژنتیک انجام دهید زیرا در بدن شما میزان هموگلوبین به طور ژنتیکی کمتر از حالت طبیعی است.

از آنجایی که جنین نیز در طول بارداری از آهن مادر استفاده می کند. میزان آهن مورد نیاز مادر از ۱۸ میلی گرم در روز بالا رفته به ۲۷ میلی گرم در روز می رسد و از آنجایی که تامین این میزان آهن از طریق رژیم غذایی مشکل است متخصصین توصیه می کنند که خانمهای باردار روزانه ۳۰ میلی گرم عنصر آهن به عنوان دوز پیشگیری کننده دریافت دارند. بسیاری از مکمل های دوران بارداری حاوی این میزان آهن هستند.
علایم کم خونی در بارداری
-خستگی وضعف، خانم باردار در طول بارداری خود به استراحت زیادی احتیاج دارد اما گاهی بعد از استراحت کردن باز هم خانم باردار احساس خستگی بیش از حد می کند.
-سرگیجه
-رنگ پریدگی خانم باردار مخصوصا در ناخن، پلک و لب هایش
-در بعضی موارد تب
- تپش قلب و تنگی نفس

-گاهی خانم باردار به خوراکی های غیر معمولی مانند یخ، کاغذ، خاک، گچ تمایل شدید و یا در اصطلاح ویار دارد.
-گیجی و اختلال در تمرکز حواس و یا حالت فراموشی که گاهی اتفاق می افتد.
-سردرد
-در بعضی موارد تهوع، البته این را باید بدانیم که یک خانم باردار بدون هیچ مشکلی و به دلیل تغییر هورمون ممکن است در کل طول بارداری دچار حالت تهوع بشود.
و همچنین هر یک از علائم کم خونی که در بالا ذکر شد می‌تواند جز علائم بارداری محسوب شود و ربطی به کم خونی نداشته باشد

اما در مواردی کم خونی بدون هیچ علایمی بروز می کند، مخصوصا در موارد خفیف، بنابراین برای تشخیص کم خونی در دوران بارداری چه کنیم؟

تشخیص کم خونی که بدون علامت باشد فقط با آزمایش ممکن است معمولا پزشک می تواند در معاینات اولیه و گرفتن آزمایش‌هایی از خانم باردار کم خونی را بررسی و تشخیص می‌دهند . با این حال با پیشرفت بارداری ، احتمال ایجاد کم خونی افزایش می‌یابد. بنابراین در اواخر سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم باید آزمایش تکرار شود.

پیشگیری از کم خونی
- داشتن یک تغذیه مناسب در دوران بارداری می تواند تمام مواد مغذی از جمله آهن را که بدن خانم باردار به آن احتیاج دارد تا حدودی فراهم کند. از جمله مصرف سبزیجات و میوه‌های مناسب در دوران بارداری مانند: لوبیا، کشمش، خرما، آلو، انجیر، زردآلو، سیب‌زمینی (با پوست)، کلم بروکلی، چغندر، سبزیجات دارای برگ‌های سبز، نان‌های سبوس‌دار، شیرۀ قند سیاه، و غلات غنی‌شده با آهن.

- در کنار تغذیه مناسب، مصرف مکمل‌های دوران بارداری نیز ضروری است
-- در کنارمکمل آهن می توان آب میوه‌های سرشار از ویتامین cاز جمله پرتقال برای جذب بهتر آهن مصرف کرد همچنین مواد غذایی و مکمل‌ها مانند آب لیمو، آب گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، گریپ‌فروت، کیوی و...
- مصرف نکردن مواد حاوی کلسیم به هنگام مصرف مکمل‌های آهن زیرا خاصیت آهن را از بین می برد. بهتر است شیر  در فاصله بین دو وعده غذا مصرف گردد
-دوری از مصرف بیش از حد قهوه و چای در دوران بارداری .

از مصرف جگر در این دوران به شدت خودداری کنید. زیرا حاوی ویتامین A در حدی زیان‌آور است که منجر به ناهنجاری‌های مادرزادی می‌شود.
کم خونی مادر در دوران بارداری چه خطراتی برای خود و جنین به دنبال دارد ؟
- کم خونی در سه ماهه اول و دوم بارداری احتمال وقوع زایمان زودرس  یا تولد  نوزاد با وزن کم را بیشتر خواهد کرد
-تولد نوزاد با ذخیره آهن پایین و خطر ابتلا به کم خونی در کودکی
- کم خونی در خانم باردار باعث می شود، انرژی شخص کم شده  و قدرت مبارزه با عفونت‌ها و باکتری‌ها در بدن شخص کم خون کمتر خواهد شد
درمان کم خونی خانم باردار

ممکن است پزشک آهن ، اسيدفوليك، و ساير مكمل ها تجويز کند. براي جذب بهتر، مكمل آهن را يك ساعت قبل از غذا يا بين وعده هاي غذايي ميل كنيد. آهن رنگ اجابت مزاج را سياه مي كند و اغلب باعث يبوست مي شود بنابراین با آب زیاد مصرف شود .بهترین زمان مصرف مکمل آهن شب ها قبل از خواب است. که از بروز تهوع در هنگام استفاده از مکمل آهن جلوگیری می کند.