شباهت های تزئینات تالار شورا و خزانه تخت جمشید

شباهت های تزئینات تالار شورا و خزانه تخت جمشید

در نگاره های تالار شورا و خزانه که جانشین پشت سر پادشاه ایستاده است، نگاره مرد، دیده نمی شود. در چند مورد نگاره مرد برنده حوله و مگس پران دارای ریش نیست و گمان می رود که خواجه باشد. شاید که حوله دار بدون ریش در نگاره های خزانه و در نگاره مورد گفت وگوی تالار تخت، نماینده یک مقام یعنی ساقی با سرپرست بزرگداشت های دربار باشد هر کدام از این دو فرضیه، درست است، پیشی او بر جنگ ابزاردار پادشاه آشکار است، زیرا کارهای این مرد که بی تردید مقام ارجمند داشته، بایسته آن بوده است که از همه به شاه نزدیک تر بایستد.

پشت سر مردی که برنده مگس پران و حوله است، نگاره اسلحه دار مادی پادشاه که درباره نگاره های خزانه در ایوان تخت جمشید شیراز، خزانه، شرح انجمن سنگ تراشی و هم چنین سفرنگ (تفسیر) و روشن کردن تاریخ، شرح آن داده شده است قرار دارد. مرد جنگ ابزاردار که در انجمن سنگ تراشی تالار تخت نشان داده شده است، نگاره ساده تر ابزار جنگی خزانه می باشد، شمشیر جنگ ابزاردار نگاره خزانه که زیباترین پاره نگاره باستانی تخت جمشید به شمار می رود، در سنگ تراشی تالار تخت به گونه ساده نشان داده شده است. تبرزین پادشاه در نگاره تالار تخت، تنها یک جنگ ابزار دو سر است و چگونگی و آراستگی های نگاره تبرزین خزانه را ندارد، ولی دسته آن در هر دو نگاره، شیاردار و تیره دار است. در نگاره سوی شرقی خزانه، سر نیام کمان پادشاه را زیبا ساخته اند و آن را همانند سر طوطی در آورده اند، در صورتی که در سنگ تراشی تالار تخت سر دو نیام مزبور یک صفحه ساده بوده و بخشی از آن در پشت پایه سایبان پنهان شده است. در هر حال در هر دو نگاره، گیره بند تسمه آن به شکل پای آهو ساخته شده است.

جستار شایان نگرش این که هر دو نگاره به خزانه و هم در تالار تخت جنگ ابزار پادشاه تنها در سوی راست او که نشان داده شده، دیده می شود. تبرزین شاه با نگرش و باریک بینی بیشتری نمایش داده شده است و همیشه در آن دست جنگ ابزاردار که به سوی بیننده است، قرار دارد، ولی نیام کمان، همیشه در سوی پشت بوده و مانند تبرزین در نمایش دیده نیست و بیشتر پشت بدن و سر جنگ ابزاردار پنهان است. انگیزه فنی برای این جستار در دست نیست، زیرا نیام کمان نگهبان ها به روش مادی نشان داده شده است و همیشه در سوی چپ سربازان قرار دارد.

پشت سر جنگ ابزاردار شاهی بیرون از کرانه زیر سایبان یک سرباز پارسی با کلاه ترک دار ایستاده و چوبی بلند به هر دو دست دارد که پا نیزه ای است که سر آن دیده نمی شود و یا یکی از دیرک های سایبان است. در روبه روی این نگاره و باز هم بیرون از کرانه سایبان، مرد برنده باردان بخور ایستاده است. این مرد پارسی و به گمانی کمتر، خوزی است. این نگاره در هیچ یک از نگاره های تالار تخت به صورتی نمانده است که روشن شود، ریش داشته است یا نه. جامه بلند در بر و با شلیقی به سر دارد، در صورتی که برنده باردان در نگاره خزانه به جای کلاه، سربندی همانند سربند خدمتگزاران کاخ بر سر دارد. در نگاره های درگاه مورد گفت وگو هم چنین در نگاره های خزانه، نگاره این مرد به صورتی که در آیینه پرتوافکن شود، نشان داده شده به گونه ای که باردان بخور همیشه در نمایش دید است و همانند نگاره تبرزین پادشاه که در بالا آورده شد انجام گرفته است. هیچ یک از نگاره های دیگران از دیدگاه چگونگی به صورت پرتوافکن در آیینه سنگ تراشی نشده است.

پیرامون انجمن سنگ تراشی شده مزبور، کنارهای آمیخته از نگاره گل های دوازده پر قرار دارد و بالای سر پادشاه و بزرگان سایبان پادشاهی که بر پایه های گرد، استوار می باشد، سایه افکنده است. روش های آراستنی (تزیینی) این سایبان که دارای یک ردیف گاو و شیر روبه روی هم و نشانه فروهر و کناره نگاره گل و نگاره منگوله است. هنگام گفت وگو درباره نگاره های خزانه شرح داده خواهد شد. در نگاره های خزانه تنها پایه ها و بخش پایین سایبان بر جای مانده است.