اسامی تعدادی از مورخان کتاب های تاریخ ایران

اسامی تعدادی از مورخان کتاب های تاریخ ایران

مورخان زیادی کتاب های درباره ی تاریخ ایران به زبان های رومی، مصری، کلدانی و فینیقی، یهودی، ارمنی و غیره نوشته اند. عده ای از مورخین معروف که جایگاه عظیمی در تاریخ را دارند می توان به شرح زیر معرفی نمود:

هرودوت

لقب هرودوت، پدر مورخین بوده است. زادگاه او در هالیکارناس از شهر های یونان است. هرودوت با سفر های بسیاری که به ایران کرد، درباره ی فرهنگ و تاریخ آن شهر کتاب های بسیاری نوشت. که به نه کتاب تبدیل یافت و هر کتاب از 350 صفحه تشکیل شده است. بدین ترتیب به آن تاریخ در نه کتاب می گویند.
طبق گفته های بر، کروگر و شتین، هرودوت کتاب ها و نوشته های خود را، در آتن و در زمان بازی المپ می خواند و در قبال آن مبلغی به عنوان انعام دریافت می کرد. که صد در صد اغراق های او در ستایش دیگران برای گرفتن انعام انجام می شده است. هرودوت کتاب خود را برای کرنتی ها هم خواند و به آن ها گفت: تا که به او پولی به عنوان انعام بدهند. آن ها در جوابش گفتند: نام نیک، چیزی نیست که در بازار خرید و فروش شود. به همین علت از آن ها با نام بد و ناپسند در تاریخ یاد کرد.

گفته های تعدادی از مورخین درباره ی هرودوت:

توسیدید، مورخ حقیقت گوی یونانی گفته است که هرودوت، نثر نویسی است که به حقیقت نویسی علاقه مند نبوده است. 

کتزیاس، طبیب داریوش دوم، آن چه هرودوت درباره ی کوروش، کمبوجیه، داریوش و خشایار شاه نوشته است را، تکذیب می کند اما می گویند که خود کتزیاس هم نوشته های صحیح و سالم نداشته است.
ژوزف فلاویوس، گفته است که دروغ گوییه هرودوت برای همه آشکار است.
مان تن، تاریخ شناس مصری می گوید که در نوشته های هرودوت غلط های زیادی وجود دارد.
سی سرون، مورخ رومی هرودوت را افسانه گو می داند.
دنیس هالی کارناس، او را برترین مورخ یونانی می داند. عده ای دیگر هرودوت را حقیقت گو می دانند که جزو برترین مورخان تاریخ بوده است. در نوشته های هرودوت، گاهی نوشته های مغرضانه بر علیه پارسی ها دیده می شود. چون یونانی ها به پارسی ها علاقه ای نداشتند. با این وجود مورخانی مثل توسیدید، دیودورسی سی لی هم یونانی بوده اند. اما در توضیحات انجام شده از پارسی ها، بدون احساسات و جبحه گیری، واقعیات را گفته اند. وجود کتاب های هرودوت به علت ذکر تاریخ ایران ارزشمند و مورد تایید است.

توسیدید

جزو مورخان حقیقت گوی قرن 460 هجری بود. به دلیل آن که هخامنشیان در مقابل یونانیان سیاستی اتخاذ کرده بودند و توسیدید از آن ها نام برده، کتاب او مورد توجه است.

کزنفون

کزنفون، جزو شاگردان برنر سقراط حکیم بود. او سه کتاب از خود درباره ی ایران به جای گذاشته است.

1- سفر کوروش برای جنگ

2- توصیفات ایران در زمان اردشیر دوم هخامنشی

3- دو کتاب دیگر که در زمینه اقتصاد و تربیت جوانان و مملکت داری نوشته شده است.

کتاب اُ کِ نِ می کا و کتاب کروپدی که در مضمون تربیت کوروش است درباره جنگ کوروش کوچک، به علت کزنفون در جنگ، آن چه را از مشاهداتش می باشد درباره ی تاریخ قدیم و جنگ کوروش نوشته است.

کتزیاس

او حدود 17 سال جزو طبیب ملکه ایران، زن داریوش دوم و اردشیر دوم هخامنشی بود. کتاب های زیر نوشته او می باشد:

1- پرسی کا ( تاریخ ایران )

2- ایندیکا ( تاریخ هند )

3- در باب رود ها

4- در باب کوه ها

5- دریانوردی به دور آسیا

او می گوید در زمان اقامت خود در پادشاهی شوش به اسناد و مدارک بسیاری دسترسی داشته که می توانسته با مدارک معتبر گفته های خود را تایید کند.
کتاب های او مورد تایید و اعتماد نمی باشد، چون هند را حذف کرده است و از طرفی ارسطو، آریان، سترابون و توسین، گفته های او را نقض کرده اند. در محتویات نوشته های او، عشق به سرداران یونانی و تمایل به وارد کردن افسانه های حزن انگیز در تاریخ یونان بوده است. در سال های بعد با توصیفات اغراق آمیزی که در مورد حیوانات هندی کرده بود، او را جاعل افسانه می دانند.

دی نُن

او تاریخ شناس زمان فیلیپ مقدونی بود. مضمون کتاب های او درباره ی دول آسیایی است و به علت آن که در دربار هخامنشی ایران بوده، راجع به ایران هم نوشته هایی به جای گذاشته است. در کتاب های او وقایع خارق العاده از تاریخ هند دیده می شود.

مان تُن

مضمون کتاب های او درباره ی پرستش کاهنان معابد و اتحاد بین مذهب یونانی ها و مصری ها بوده است. علت در دسترس و نزدیک بودن به منابع تاریخ مصر کتاب های او جامع و کامل میباشد. که به مرور زمان فقط قسمت هایی از آن باقی مانده است. و همچنین یهودی ها و مسیحیان کتاب های او را خلاصه کردند که در این کتاب تاریخ مصری ها، سلطنت ایرانی ها و دوران اردشیر سوم هخامنشی را به تصویر کشیده است.

برس

او کاهن و رب النوع کلدانی ها و هم دوره ی اسکندر و سلوکی های اول بوده است. تاریخ کلده را به زبان یونانی و در سه جلد کتاب نوشته و آن را به آن تی یو خوس سوتر سلوکی تقدیم نموده است.

مضمون کتاب اول او اساطیر و افسانه های بابلی است.
مضمون کتاب دوم او اساطیری و تاریخی است.
مضمون کتاب سوم او تاریخ تا زمان فوت اسکندر است.
مدارک کشف شده از او، به خط میخی بوده و این سندی معتبر برای صحت گفته ها و نوشته های او است.

پولی بیوس

مضمون کتاب های او درباره ی جغرافیا و تاریخ عالم قدیم است. نوشته های او به 40 کتاب تقسیم می شود. که در حال حاضر فقط 5 جلد آن باقی مانده و بقیه آن مفقود شده است.

انتقاداتی درباره نوشته او وجود دارد:

1- اتفاقاتی که به نظر او اهمیت نداشته، و بر این اعتقاد بود که قابل تحقیق نیستند.

2- اتفاقاتی که در روم ایجاد شده بود که یا به سکوت در نوشته هایش پرداخته، یا جور دیگر تعبیر کرده است.

3- مقصود او در این بوده است که از وقایع و تاریخ نوشته هایش درس عبرت بگیرند. به همین علت با قضاوت و تشبیه های نادرست سیر تحول تاریخی را تغییر داده است. نام کتاب تاریخی او، تاریخ پراگماتیک نام دارد.

تروگپومپه

این تاریخ شناس، اهل فرانسه و هم دوره ای امپراطور روم بوده است. مضمون کتاب های او درباره ی دولت مقدونی، تاریخ آسور، ماد و پارس به زبان لاتین نوشته است. نام کتاب او فیلیپیک نام دارد.