معماری اتاق های نگهبانان مجموعه تخت جمشید

معماری اتاق های نگهبانان مجموعه تخت جمشید

ایوان بزرگ به وسیله دو درگاه سنگی به دو اتاق سوی غرب و شرق پیوند می یابد. نگاره نگهبانان پارسی بر بدنه های دو درگاه مزبور می رساند که اتاق های مزبور، جای نگهبانان بوده است. این اتاق ها خاک برداری نشده، ولی با گمانه زنی پیرامون اتاق های خاوری و اتاقی در سوی باختر، آشکار گردید. بودن اتاقی فرض شده است، ولی تردیدی نیست که چنین اتاقی پدیدار بوده و مانند اتاق دیگر می باشد. نگاره نگهبانان همانند نگاره های حرمسرا (نگاه کنید به ایوان تخت جمشید حرمسرا خشایارشا بخش مرکزی) و کاخ های نشیمنی داریوش می باشد. بر روی هر بدنه نگاره دو نگهبان پارسی که دارای ریش بوده رو به سوی ایران ایستاده اند، سنگ تراشی شده است، تن پوش بلند پارسی در برداشته و کفش سه بند تکمه دار بر پا و کلاه خدمتگزاران و نگهبانان کاخ را بر سر دارند. کلاه مزبور دارای سربندی است که فرق آن باز می شد. نگهبانان، نیزه بلندی به دست دارند که پایانه پایین آن، کروی شکل است نگارده شده و جلو سپری در دست خود گرفته که به راستی از جنس سبد است، نگاره های بدنه های روبه رو در هر مورد مانند نگاره روبه روی آن که در آینه نشان داده باشد. سنگ تراشی شده است. راهرو ۱۴ یکی از راهروهای ویژه خدمتگزاران است که میان غلام گردش های دیگر برای رفت و آمد برگرد ساختمان شورا ساخته شده است. یک دالان عرضی راهرو ۱۴ را با دهلیز ۲۱ و راهرو دراز و روباز ۲۲ را که سکوی بلند را از ساختمان شورا جدا می سازد پیوند می دهد.

درگاه شمالی

در بدنه های دو درگاه بین دیوار و تالار، دو جفت نگاره همانند سنگ تراشی نموده اند که در بخش بالای شش نگاره، پادشاه بر فراز تخت هنگام بارو در بخش های پایین چند ردیف نگهبان پارسی و مادی دیده می شود. در هر نگاره دو صف پنج تنی نگهبانان روبه روی یکدیگر قرار دارند. چهار نگاره پایین تر، نگهبانان پارسی و مادی یک در میان ایستاده اند. نگهبانان پارسی تن پوش بلند و کلاه ترک دار دارند و نیزه و کمان و ترکش دارند.

نگهبانان مادی نیز که از کلاه گردنبند مانند و قبای کمردار و شلوار، شناخته می شوند، دارای سر نیزه هستند ولی کمان آنها در نیام پنهان است و بر سوی راست کمرشان شمشیری آویزان است. صف بالایی نگهبانان که نزدیک تر به تخت می باشند، روشن است. در این صف تنها پارسیان هستند. دو تن نخست در هر ردیف تنها نیزه و شش تن دیگر نیزه و سپر دارند. نگاره سر آنها از دیدگاه شکل به درستی همانند نگاره های تالار شورا و دیگر جاها است. هر نگاره دارای کنارهای آمیخته از ردیف نگاره گل های دوازده برگ است. این نگاره زیبا، نمایش سربازان به گونه ای آشکار، صف نگهبانان را در هنگام بار پادشاه نشان می دهد که سازوکار اصلی آراستگی درگاه است. این سازوکار و این چشم انداز به اندازه ای همانند دو نگاره گنجینه است (نگاه کنید به ایوان تخت جمشید شیراز، خزانه، نگاره های برجسته سنگی) دیستک (ساختمان) گنجینه، که بسنده است در این جا تنها ویژگی هایی که در دو نگاره ناهمگون است، یاد شود.