رومیِ روم، زنگیِ زنگ

این ضرب المثل معروف را شنیده اید که یا رومیِ روم باش یا زنگیِ زنگ. در مواقعی با کار میرود که اشخاص دچار دوگانگی شده باشند، برای مثال این مثَل مصداق کسی است که در برابر ما از دوستش بد میگوید اما در مقابله با خود او بسیار خوش برخورد و گرم رفتار میکند.

در جامعه ی امروزی در واقع هر کدام از ما مصداق این ضرب المثل هستیم بی آنکه متوجه شویم. در جمع دوستانمان یک شخصیتی داریم و در جمعی دیگر شخصیتی متفاوت. اینگونه عادات و رفتارها به جامعه ضربه خواهد زد، فرض کنید مدیر مدرسه ای در بین دانش آموزان و معلمان یک آدم خوشرو و مهربان باشد اما در خارج از مجموعه، فردی متفاوت را نشان دهد. مسلما این شخصیت ها به زودی اعتبار خود را در بین افراد از دست خواهند داد.

این دو رویی رفتاری در بسیاری مکان ها و مجالس، شاید کار ما را پیش ببرد و یا ممکن است خیلی از افراد ذهنیت مثبت و خوبی از ما داشته باشند ولی آنچه اهمیت دارد انسانیت است، اینکه ما کسانی را با رفتار خود فریب دهیم و گمان کنیم که کار خوبی میکنیم، بسیار ناپسند است. بارها شخصیت واقعی این افراد برای ما نمایان میشود و بسیار فرد را نکوهش میکنیم اما در شرایط مکانی و زمانی دیگر خود ما فردی دو رو خواهیم بود و معلوم نیست رومی هستیم یا زنگی. بله انتقاد و سرزنش همیشه لازم است، به شرطی که ابتدا خودمان را اصلاح کنیم، در این صورت رفتار ما خود یک منتقد و اصلاح کننده برای دیگران است.

پیامبر اکرم(ص) در مورد نفاق و دو رویی میفرمایند: بِئسَ العبدُ عبدٌ هُمزَةٌ يُقبِلُ بِوَجهٍ و يُدبِرُ بِوَجهٍ! آدم دورو تا چه اندازه پست و نکوهيده است، در حضور يک چهره دارد و در غياب چهره‌اي ديگر! (الشهاب‌في‌الحِکَم والآداب، ص ١٨)

همه ی ما از دو رویی بیزاریم و اگر نظر ما را درباره ی این مسئله بپرسند همه یک اسلام شناس و روان شناس هستیم ولی مشکل اینجاست گفته های ما در حد حرف باقی میمانند و به آن عمل نمیکنیم. بی شک اگر تک تک ما به این رفتار ها ایمان داشته باشیم و به آنچه میدانیم جامه عمل بپوشانیم، بزرگترین کمک را به جامعه کرده ایم. صادقانه بد باشیم بهتر از این است که با دروغ و تظاهر خوب باشیم، بدانیم هرکسی واقعیت هرچیزی را بهتر میپسندد. زندگی ارزش این کارها و رفتارها را ندارد، یک دل که باشیم خیلی مسائل به خودیِ خود حل میشود.