موجود عجیب کشف شده پس از سیل|میگوی بچه وزغی|Triops Cancriformis

آیا موجود عجیب کشف شده پس از سیل خطرناک است؟

بعد بارش های اخیر و آبگیری دریاچه هامون، ویدئویی در فضای مجازی از جانداری عجیب منتشر شد که باعث ترس هموطنان شده است. برای روشن شدن حقیقت با عرفان خسروی، دیرینه‌شناس و جانورشناس مصاحبه ایی کرده ایم و این سوالات از ایشان پرسیده شد:

این موجود ظاهری قدیمی دارد و شایعات زیادی درباره آن مطرح شده، اما حقیقت درباره آن چیست؟

این موجود سخت‌پوست، نسبت فامیلی با خرخاکی، خرچنگ و میگو دارد. این موجود با ظاهر عجیبش، در اصل شبیه میگویی است که سپر پشتی‌اش به سمت عقب امتداد یافته باشد. به این موجود، میگوی بچه‌وزغی گفته می شود. نام علمی این موجود هم Triops و نام گونه آن احتمالا Triops cancriformis است.

آیا مشاهده این موجود غیرمنتظره بود؟

خیر، این موجود از اروپا تا هندوستان دیده می شود و طبعا مشاهده شدن آن در ایران مساله عجیبی نیست. اما تا به حال در هامون دیده نشده بود. محل سکونت این گونه ها در دریاچه‌ های فصلی است. هم چنین تخم این موجودات می تواند خشکی و دمای بالا را تحمل کند. این جاندار اولین بار سال ۲۰۰۵ در دریاچه‌های آذربایجان غربی دیده شده اند و بعد ها گزارشی از مشاهده آنها در مناطق مختلف دیگر ایران از جمله دریاچه عباس‌آباد نائین داده شد.

در فضای مجازی از تعبیر «فسیل زنده» برای این گونه استفاده شد؛ به معنی موجودی که در مدت زمان بسیار طولانی هیچ تغییری نکرده است. این موضوع صحت دارد؟

از نظر زیست‌شناسی، جانداران همواره در حال تغییر هستند، پس این تعبیر کاملا اشتباه است. حتی اگر ظاهر جانداران تغییر نکند، از نظر ژنتیکی پیوسته تغییر می‌کنند. هم چنین جمعیت این موجودات از گونه های مختلفی تشکیل شده که در طول میلیون‌ها سال، دچار تغییرات ژنتیکی زیادی شده اند.

آیا این موجود به خاطر قدمتی که دارد، در معرض انقراض است؟

متاسفانه این موجودات به دلیل تخریب زیستگاه  در معرض خطر انقراض هستند. اما کیت تخم برخی گونه‌های این سخت‌پوست در نقاط مختلف جهان فروخته می‌شود. در واقع خطر اصلی که این موجودات را تهدید می کند، جابه‌جایی انسانی تخم‌های آنها در سراسر جهان است.

آیا این گونه از دیرباز در دریاچه هامون زندگی می‌کرده؟

احتمالا تخم‌های این گونه از قبل در دریاچه هامون بوده، در واقع می توان پیش بینی کرد که تخم‌های این موجود را عامل انسانی منتقل کرده باشد. من اطلاعات دقیق برای شناسایی گونه‌های این موجود از روی تصویر ندارم، اما شباهت کمی به گونه Triops longicaudatus دارند. بهتر است این مساله با بررسی ژنتیک مشخص شود. با توجه به اینکه تخم چنین موجودی می‌تواند شرایط خشکی و کم‌آبی را تحمل کند، پس می توان گفت که از قدیم در دریاچه هامون بوده است.

آیا این موجود قدیمی‌ترین گونه جانوری زمین است؟

خیر، گونه‌های قدیمی‌تر با قدمت ۵۰۰-۴۰۰ میلیون سال هم در زمین وجود دارند، توجه داشته باشید که به دلیل اینکه، ظاهر گونه‌های امروزی به نیاکان قدیمی‌شان شباهت ندارد، به این معنا نیست که در طول زمان تغییر نکرده اند. گاهی این تغییرات لزوما در ظاهر خارجی آن‌ها دیده نمی‌شود. بدون توجه به ظاهر آنها، می توان حدس زد که سابقه  این موجودات با ظاهر Triops cancriformis به حدود ۲۲۷میلیون سال پیش برمی گردد.

آیا ظاهر این موجود آن را شبیه تریلوبیت‌ها نمی‌کند؟

خیر، نسل تریلوبیت‌ها حدود ۲۵۲میلیون سال پیش منقرض شد. خرچنگ‌های نعل اسبی هم ظاهری شبیه به میگوی بچه قورباغه‌ای و نسبت فامیلی با عقرب‌ها و عنکبوت‌ها دارند. در اصل بخشی از این شباهت، به دلیل همگرایی تکاملی و بخش دیگر حاصل شباهت بنیادی ساختار بدن همه بندپایان به یکدیگر می باشد.

آیا این موجودات خطر یا فایده‌ای برای محیط زیست ندارند؟

اگر وجود این موجودات به دلیل جابه‌جایی انسانی نباشد، هیچ خطری برای محیط زیست ندارند. از این موجودات در برخی نقاط برای کاهش لارو پشه‌ها استفاده می‌کنند.