معماری پلکان اصلی تالار شورا

معماری پلکان اصلی تالار شورا

پلکان دو سویه که به ایوان شمالی ساختمان شورا بالا می رود، نمونه ای دیگر از همان گونه است که در ساختمان پلکان بزرگ ورودی تخت جمشید و پلکان خاوری ایران کاخ خشایارشا به کار بسته اند، نگاره های برجسته پلکان خشایارشا و نگاره های ساختمان شورا به یک صورت درست شده است. سنگ تراشی های ساختمان رایزنی در یک بخش بزرگ با سنگ تراشی های پلکان کاخ خشایارشا، همگونی ندارد، زیرا در نگاره های پلکان ساختمان شورا، بزرگان دربار در حین بالارفتن از پلکان نموده شده اند، در حالی که پلکان کاخ زیستگاه خشایارشا، آراسته به نگاره های صف های خدمتکارانی است که برای سفره شاه خوراک و ابزار سفره می برند. شمار پله های هر دو پلکان برابر یعنی /۳۰ پله است، ولی در کاخ خشایارشا شمار پله های هر دو بخش بالایی و پایینی یکسان است، در حالی که پله های پلکان ساختمان شورا /۲۰ و پله های پلکان بالایی ۸ تا است و دو پله هم در میانه پاگردهای جانبی ساختمان مزبور قرار دارد و بلندی همه راه پله از رویه پاگردپای پلکان تا بالای پسین پله بالا 59/2 متر است، بلندی راه پله خاوری کاخ خشایارشا 62/2 متر است.

نمای خاوری و باختری راه پله ساختمان شورا هر کدام نگاره هشت نگهبان پارسی و مادی است که در یک در میان قرار گرفته اند و همه با نیزه و کمان و ترکش و ابزار جنگی هستند. نگهبانان مادی افزون بر آن چه یاد شد، هر کدام شمشیری بر کمر دارند که درون نیام بوده و نوک نیام در چند جا آراسته به کنده کاری بس زیباست. دشنه نگهبانان پارسی که برساخته در جلو بدنشان، پشت کمربند بسته شده است از دیده پنهان می ماند یا این که پدیدار نیست. پارسی ها و مادی ها همه دارای گوشواره هستند.

صف نگهبانان مزبور در بخش جبهه جلو پلکان پایین نیز ادامه دارد. در هر سوی جبهه جلو پلکان نگاره دو نگهبان پارسی ویک نگهبان مادی سنگ تراشی شده است که برابر آن یک پلمه ساده که برای سنگ نبشته در نگاره گرفته شده بود، پدیدار است. در سنجش با راه پله خاوری ایوان کاخ خشایارشا، نمی توان پنداشت که پلمه چپ یا پلمه خاوری نمای ساختمان شورا برای متن بابلی و پلمه راست برای متن ایلامی و پلمه میانی برای متن سنگ نبشته ای به پارسی باستان در نگاه گرفته شده باشد. نگاره های برجسته درگاه خاوری دیستک شورا نشان می دهد که اگر این سنگ نبشته ها، نبشته شده بود، دست آویز (سند) ساختمانی از آن سال های پسین پادشاهی داریوش یکم و آغاز پادشاهی خشایارشا را سازمان می داد.

در بخش های بازمانده هر پهلو، نمای جلو ساختمان رایزنی، نگاره برجسته برساختهای گاو که شیری به آن یورش برده (نگاه کنید به ایوان تخت جمشید، آپادانا: پلکان ها، نگاره های برجسته و سنگ نبشته ها) و یک ردیف ساقه با نگاره نخلچه سنگ تراشی شده است (نگاه کنید به ایوان تخت جمشید و آپادانا شیراز).

در میان جبهه اصلی پلکان و در دو سوی پلمه ساده جای سنگ نبشته، نگاره چهار نگهبان پارسی با ابزار جنگی به نیزه و سپر قرار دارد و در سوی بخش بالایی پلمه مزبور، نگاره دو ابوالهول بالدار با بدن شیر و سر انسان، سنگ تراشی شده، پشت سر ابوالهول یک ردیف نگاره نخلچه ساخته شده است و پس از آن نگاره بزرگان پارسی را نمودار ساخته اند. بدنه های سنگ تراشی که نگارههای ابوالهول و نخلچه و بزرگان پارسی را در بردارد آراسته به کناره گلدار بوده، بلندی آن با جان پناه جلو ایران برابر است. در پشت سر هر دو بخش، نگاره های نگهبانان پارسی در پاره های سه گوشه شکل که بالا و پایین آن نگاره های صف بزرگان پارسی قرار دارد .نگاره شیر و گاو تراشیده شده است. دنباله نگاره های صف بزرگان پارسی در کنار پاگردهای دو سوی پلکان و بر جان پناه های شمالی بخش های بالای پلکان ادامه می یابد.

نگاره های بزرگان مادی در جان پناه های شمالی، بخش پایین پلکان و جان پناه های پاگردهای میانه پله و بر دیوارهای جنوبی پلکان بالایی سنگ تراشی شده است، بر دو پایانه پایینی جان پناه ها، نگاره دو تن نگهبان پارسی دیده می شود که با ابزار جنگی نیستند، ولی عصایی در دست دارند و گوشهایشان نیز آراسته به گوشواره است.