بررسی معابد ارابه ای خدایان هند

بررسی معابد ارابه ای خدایان هند

این ارابه ها از چوب بسیار سخت ماهون تهیه می شود. سختی چوب ماهون نه تنها باعث دوام بیشتر ارابه ها می شود، که امکان و قابلیت منبت در مقیاس بسیار ریز و ظریف را نیز به دست می دهد. این ارابه ها بر اساس طرح های ریاضی بسیار سخت و پیچیده ای بنا می شود. ابتدا پلان آن ها به قسمت های مربع شکلی به نام پاداس تقسیم می شود، به این ترتیب، مدلی برای همه بنا به دست می آید. اما طرح کلی معبد، همانند طرح ماندلا، در نمایی گرد قرار می گیرد که پلان های مختلف دیگری در طبقات بالاتر در آنها جای داده می شود. پاداس یا همان مدل مربع شکل در ترکیب بندی های هندسی پلان نقش اساسی دارد. متداول ترین طرح این پلان ها مربع، هشت ضلعی و دایره است.

خطوط عمودی این معبد ارابه ای در هند نیز براساس همین پاداس ها تنظیم می شود. پس از اتمام داربست اصلی و چوبی ارابه، کل داربست با روکش های چوبی منبت کاری شده ای پوشیده می شود. این روکش چوبی معمولا مطبق و به طرف بیرون است، طوری که در نهایت شکل هرمی واژگون را پدید می آورد. گوشه های تیز هرم علاوه بر براکت ها، که هر دو محصول روکش های چوبی اند، در تجسم شکل نهایی ارابه ها اهمیت خاصی دارد؛ چرا که تنوع شکل ارابه ها اغلب از نوع گوشه ها و براکت ها تشخیص داده می شود. آخرین طبقة ارابه، مانند یک عرشه کوچک کاملا محصور می شود؛ سکویی مربع شکل یا هشت ضلعی که در وسط آن سکوی سه طبقه دیگری قرار داده می شود. این دست است سکوها محل استقرار مجسمه خدایان است و به آنها ودی گفته می شود. بیشتر ودی ها تزیین ندارد، چرا که، در نهایت، این مجموعه زیر سایه یک کلاه فرنگی از انظار پنهان می شود. کلاه فرنگی ها موقت است و در هر جشن از نو بر پا می شود. جنس کلاه فرنگی ها از پارچه ای مستعمل است که روی آن ها تصاویر مقدس نقاشی شده است.

طراحی منبت کاری ردیف های چندگانه روکش های چوبی

قبل از توضیح نقوش پانل ها، ذکر یک نکته ضرورت دارد: بسیاری از ارابه ها، در قسمت بالای خود طرح شمایل نگارانه ای دارد که همچون، یک قاعده تعیین کننده تمام نقوشی است که روی براکت های چوبی پانل ها اجرا می شود.

پانل اول: در واقع، اولین پانل از پایین است که هم سطح چرخ های ارابه تعبیه شده است. قسمت جلویی پانل اول معمولا جایگاه کورمه (شیوا در هیئت لاک پشت) است. تنه لاک پشت روی پانل کنده کاری می شود، اما سر کاملا جدا از بدنه ارابه بیرون می آید. در پشت سر کورمه، الهه بودوی قرار دارد و از پس نقوش پالی، ناگاها و گاناس مشاهده می شود.

پانل دوم: این پانل چند ردیفی است. در ردیف زیرین خدایان و الهه ها؛ در ردیف دوم رقاصان و نوازندگان و در ردیف آخر براکت هایی به شکل لوتوس وجود دارد.

پانل سوم: پانل مرکزی؛ از مهم ترین پانل های یک ارابه است، چرا که دید بهتری نسبت به سایر پانل ها دارد. این پانل نمایش دهنده صحنه های اسطوره ای مربوط به خدایی است که ارابه به او تقدیم شده است. در هنگام حرکت ارابه در جشنواره ها، همواره راویانی در کنار ارابه حضور دارند تا این داستان های اسطوره ای (مانند صحنه های ازدواج، نجات و ...) را نقل کنند.

متداول ترین شکل، پانل های سه ردیفی است و طرح های اجرایی منبت کاری نیز در سه ردیف صورت می گیرد. ارابه های بسیار بزرگ، زیارتگاه همه خدایان است، یعنی به هیچ خدای خاصی تعلق ندارد و تمام خدایان هندو در مهم ترین صحنه های زندگی اسطوره ای خود ظاهر می شوند. در این ارابه ها، پانل ردیف اول مخصوص صحنه های جنگ میان گاما پاتی گاناس و مریدان آنها و همچنین، حکایات مربوط به معجزات شیواست.

ردیف میانی متعلق به نقش خدایان، الهه ها و مقدسان مهم دیگر همچون شینا، چانکلش، گامپاتی و همسرش پارواتی بر روی گاو مقدس شان، موروگان، ناندی، سرسوتی در سمت راست ارابه، ماهیتاساراماردینی، شیوا در حال کشتن گاجاسورا در سمت چپ ارابه و در نهایت، برهما، ناتاراجا و سرسوتی و الهه دوی رقصان در عقب ارابه.

اما تزیینات شمایل نگارانه ارابه ها به پانل های جانبی شان محدود نمی شود. در قسمت جلوی ارابه ها معمولا مجسمه های بزرگی نصب می شود، مثل مجسمه های چوبی اسب سواران در دسته های دوتایی یا چهارتایی. این مجسمه ها جزو چارچوب اصلی ارابه نیست، بلکه، مجزا ساخته می شود و سپس، با طناب به ارابه متصل می شود. حالت این اسب ها به گونه ای است که بیننده تصور می کند اسب ارابه بزرگ خود را می کشد. بعضی از این اسب ها دو بال دارد و این معنا را القاء می کند که اسب خدایان و الهه گان را به سوی آسمان هدایت می کند.